Αξονική σπονδυλαρθρίτιδα και αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα

Η αξονική σπονδυλαρθρίτιδα (ΑξΣπ) είναι ένας γενικός όρος για τη μη ακτινογραφικά επιβεβαιωμένη ΑξΣπ (nr-ΑξΣπ) και την ακτινογραφικά επιβεβαιωμένη ΑξΣπ, που είναι επίσης γνωστή ως αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα (ΑΣ). Η nr-ΑξΣπ και η ΑΣ είναι ρευματικές παθήσεις που σχετίζονται στενά μεταξύ τους, ενώ και οι δύο αποτελούν μορφές φλεγμονώδους αρθρίτιδας.

Η φλεγμονή αποτελεί φυσιολογικό μέρος των διαδικασιών του ανοσοποιητικού συστήματος, κατά το οποίο η ροή αίματος αυξάνεται και εξειδικευμένα κύτταρα αποστέλλονται σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματος. Αν και η φλεγμονή είναι συνήθως σημαντικό μέρος της άμυνας του οργανισμού εναντίον των λοιμώξεων, υπάρχει πιθανότητα να εμφανίσει υπερβολική δραστηριότητα, οδηγώντας σε παθήσεις όπως η ΑξΣπ.

Η ΑξΣπ προκαλεί φλεγμονή σε αρκετά τμήματα του κάτω μέρους της σπονδυλικής στήλης, συμπεριλαμβανομένων των οστών της σπονδυλικής στήλης (σπονδύλων), των σπονδυλικών αρθρώσεων (ιερολαγόνιος άρθρωση) και άλλων περιοχών του σώματος. Με τον καιρό, η φλεγμονή αυτή μπορεί να καταστρέψει τη σπονδυλική στήλη και να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέου οστού, που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει σύντηξη (συνένωση) τμημάτων της σπονδυλικής στήλης και μειωμένη ευλυγισία. Η κατάσταση αυτή είναι γνωστή ως αγκύλωση.

Στα άτομα με ΑΣ, οι αλλαγές στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις ή στη σπονδυλική στήλη μπορούν να παρατηρηθούν με ακτινογραφία. Ωστόσο, στα άτομα με nr-ΑξΣπ οι αλλαγές αυτές δεν είναι ορατές στην ακτινογραφία, αλλά η φλεγμονή μπορεί να είναι ορατή στη μαγνητική τομογραφία (MRI).

Τα συμπτώματα της αξονικής σπονδυλαρθρίτιδας (ΑξΣπ) μπορεί να ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και συνήθως αναπτύσσονται σε διάστημα αρκετών μηνών ή ετών. Η ΑξΣπ μπορεί να αναπτυχθεί οποιαδήποτε στιγμή, αλλά συνήθως αρχίζει να αναπτύσσεται στην εφηβική ηλικία ή στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Τα συμπτώματα μπορεί να έρχονται και να φεύγουν ή μπορεί και να μεταβάλλονται στην πάροδο του χρόνου.

Σχεδόν όλα τα περιστατικά αξονικής σπονδυλαρθρίτιδας χαρακτηρίζονται από οξεία, επώδυνα επεισόδια (εξάρσεις), τα οποία ακολουθούνται από περιόδους βελτίωσης των συμπτωμάτων (ύφεση).

Τα κύρια συμπτώματα της αξονικής σπονδυλαρθρίτιδας είναι:

Η οσφυαλγία και η δυσκαμψία (φλεγμονώδης οσφυαλγία) είναι συνήθως τα κύρια συμπτώματα της αξονικής σπονδυλαρθρίτιδας. Ο πόνος και η δυσκαμψία, που συνήθως επιδεινώνονται το πρωί και τη νύχτα, συνήθως βελτιώνονται με την άσκηση και δεν ανακουφίζονται με την ανάπαυση.

Η ΑξΣπ μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και σε άλλες αρθρώσεις, συνήθως στα ισχία, στα γόνατα, στους αστραγάλους και στους ώμους. Οι πληγείσες αρθρώσεις μπορεί να πονούν και να είναι δύσκαμπτες και πρησμένες.

Τα συμπτώματα της ραγοειδίτιδας είναι πόνος, δακρύρροια ή ερυθρότητα (κοκκινίλα) στα μάτια, θαμπή όραση και ευαισθησία στο έντονο φως.

Επώδυνη φλεγμονή στα σημεία πρόσφυσης των οστών στους συνδέσμους ή στους τένοντες. Συνηθισμένα σημεία ενθεσίτιδας είναι η κνήμη (καλάμι του ποδιού), τα σημεία πίσω ή κάτω από την πτέρνα και τα σημεία στα οποία τα πλευρά ενώνονται με το στέρνο. Εάν πλήττονται τα πλευρά σας, μπορεί να εμφανίσετε πόνο στον θώρακα και να δυσκολεύεστε να πάρετε βαθιές αναπνοές.

Ορισμένα άτομα με αξονική σπονδυλαρθρίτιδα μπορεί να εμφανίσουν διάφορα γενικότερα συμπτώματα, όπως:

• Να αισθάνονται καλύτερα μετά από άσκηση και χειρότερα μετά από ανάπαυση
• Κούραση και έλλειψη ενέργειας (κόπωση)
• Υψηλή θερμοκρασία (πυρετός)
• Εφίδρωση
• Κατάθλιψη
• Απώλεια βάρους, ιδίως στα πρώτα στάδια
• Δακτυλίτιδα (πρησμένα δάχτυλα στα χέρια και στα πόδια)

Δεν είναι ακόμη γνωστό τι προκαλεί την ΑξΣπ, αλλά φαίνεται ότι η νόσος συνδέεται με ένα συγκεκριμένο γονίδιο που είναι γνωστό ως ανθρώπινο λευκοκυτταρικό αντιγόνο B27 (HLA-B27).

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου 9 στα 10 άτομα με ΑξΣπ φέρουν το γονίδιο HLA-B27. Ωστόσο, η παρουσία του γονιδίου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα αναπτύξετε ΑξΣπ.

Η ΑξΣπ μπορεί να πυροδοτηθεί από έναν ή περισσότερους περιβαλλοντικούς παράγοντες, αν και δεν είναι γνωστό ποιοι είναι αυτοί.

Η αξονική σπονδυλαρθρίτιδα μπορεί να είναι κληρονομική και το γονίδιο HLA-B27 μπορεί να περάσει (να κληροδοτηθεί) από κάποιο μέλος της οικογένειας. Τα άτομα με το γονίδιο HLA-B27 που έχουν στενό συγγενή με τη νόσο, για παράδειγμα έναν γονέα ή αδελφό/αδελφή, έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν την πάθηση, σε σύγκριση με κάποιον που δεν έχει συγγενή με αυτήν την πάθηση.

Εάν έχετε αξονική σπονδυλαρθρίτιδα και έχετε το γονίδιο HLA-B27, υπάρχει 50% πιθανότητα να περάσετε το γονίδιο στα παιδιά σας. Εκτιμάται ότι 5-20% των παιδιών με αυτό το γονίδιο θα αναπτύξουν αξονική σπονδυλαρθρίτιδα. Εάν έχετε αξονική σπονδυλαρθρίτιδα αλλά δεν φέρετε το γονίδιο HLA-B27, η πιθανότητα να αναπτύξει κάποιο παιδί σας την πάθηση είναι μικρότερη από 10%.